Inspirerend voorbeeld 8. Simone Ardesch "Zingeving en eigen regie voor patiënten"

Begin 2021 maakte ik kennis met Simone Ardesch, omdat ik artsen interviewde voor mijn managementboek ‘Heel de organisatie. Herstel het zelfhelend vermogen van de organisatie’. Hierbij maakte ik gebruik van hun kennis en inzichten om de medische metafoor in mijn boek te voeden. “Organisaties functioneren als organismen” schreef Gareth Morgen al in 1986 in zijn boek ‘Images of organization’. Dat organisaties ook ziek kunnen worden én weer beter beschreef ik in mijn boek.

Simone Ardesch is initiator van en trainer voor de ‘Amsterdam School of Integrative Medicine’, een opleidingsinstituut voor artsen. Daarnaast heeft ze een eigen praktijk als integraal arts en coach. Daarvoor werkte ze jaren als arts in de psychiatrie, in de functie van bedrijfsarts én was zij tussen 2010 en 2012 de eerste Nederlandse arts die een fellowship ‘Integrative Medicine’ aan de Universiteit van Arizona volgde.

Simone was daarom een perfecte en inspirerende gesprekspartner in de aanloop van mijn boek, en nu opnieuw. Nu interview ik haar als ‘inspirerend voorbeeld’ voor artsen, bedrijfsartsen en verpleegkundigen die integratief en holistisch willen werken met patiënten. Ook voor leiders en procesbegeleiders van mensen en organisaties in transformatieprocessen zijn de lessen van Simone interessant. Haar en mijn werk raken elkaar, omdat we beide fysieke, emotionele en spirituele ziektes onderzoeken en behandelen. Volgens Simone ben ik in mijn missie geslaagd, gezien haar aanbeveling:

“Dit boek is de helende hand op de zere plek voor mens en organisatie. Een gids voor organisaties en leiders die het lef hebben te transformeren, zodat ze een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan het grotere geheel. Verwacht geen quick fixes of oppervlakkige symptoombestrijding, maar een boek vol richtingwijzers en inzichten geboren uit ervaring en innerlijk weten. Mariekes woorden laten diagnose en behandeling samenvallen. En juist daar kan de levensenergie weer moeiteloos stromen en zal (zelf)heling -van zowel individu en organisatie- spontaan optreden”.

Simones zelforganiserend vermogen

Als kind heb ik geleerd dat ‘wat je zegt, ben jezelf’ en daarom ben ik benieuwd hoe Simone een ‘helende hand’ is en hoe zij diagnose en behandeling laat samenvallen. Ik kom erachter dat ook Simones werk voorbijgaat aan symptoombestrijding, leidt tot zelfinzicht, het zelfhelend vermogen versterkt én voortkomt uit innerlijk weten. Het werd een inspirerend gesprek!

“In 2013 startte ik na mijn opleiding in de Verenigde Staten een integratieve geneeskundige praktijk in Amsterdam. Veel van mijn patiënten waren zelf arts, psycholoog of verpleegkundige. Op een gegeven moment kreeg ik vanuit verschillende artsen de vraag of ik een integraal opleidingscentrum voor zorgprofessionals zou willen opzetten. Ik was destijds zwanger van mijn tweede dochter en voelde niet meteen de ruimte om iets geheel nieuws op te starten. Wel ging ik nieuwsbrieven creëren voor geïnteresseerde artsen, zodat ik de laatste wetenschappelijk inzichten op het gebied van voeding en mind-body-geneeskunde kon delen. De groep geïnteresseerde artsen groeide en de vraag naar het opzetten van een opleiding kwam steeds terug. Ik ben met hen de uitdaging aangegaan om gezamenlijk voor de Kerst in 2016 € 15.000,00 euro te verzamelen. Zou dat lukken, dan moest ik wel, en dan zou ik een website laten maken en zouden we van start gaan met de eerste nascholingen. De crowdfunding werd een succes en de artsen konden in ruil voor hun bijdrage aan de crowdfunding tegen een gereduceerd tarief nascholingen volgen.  Inmiddels zijn er honderden artsen opgeleid en is ons netwerk gegroeid van 7 artsen in 2013 tot 1800 actief geïnteresseerde artsen aangevuld met psychologen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals.

In haar nascholingsinstituut biedt Simone nascholingen over voeding, leefstijlgeneeskunde, natuurlijke geneesmethoden, body- & mind-technieken en persoonlijke ontwikkeling en een coachingsopleiding voor artsen. Ze is een voorloper, een pionier in een wereld waarin artsen steeds minder holistisch en steeds meer protocollair zijn gaan behandelen. “De reguliere geneeskunde is heel beperkt geworden”.

Hoofd, hart en helende handen

“Ik ben een echte bèta. Ik had het geluk makkelijk te kunnen leren en dacht lang dat hoe meer ik zou weten, hoe een betere arts ik zou zijn. Ik heb dan ook vele opleidingen gevolgd. Ik was op weg naar het vak van psychiater met een flinke portie rationele kennis. Maar als ik goed naar mezelf en mijn werk keek dan zag ik een arts die hard werkte, zichzelf lang niet altijd vitaal voelde en veel van haar tijd besteedde aan het voorschrijven van antidepressiva en benzodiazepines.  Iets wrikte er, ik kon mijn patiënten met het arsenaal wat ik geleerd had in mijn opleiding veel minder helpen dan ik gehoopt had. Ik stopte in de psychiatrie en startte de opleiding tot bedrijfsarts. Tijdens die opleiding zei één van mijn docenten, tevens sociologe, tijdens een evaluatie: “Ik denk niet dat het huidige vak als bedrijfsarts je gaat vervullen, je hebt meer in je mars, je hebt iets nieuws, iets anders te brengen”. In de zomer erna beklom ik met mijn existentiële vragen de Kilimanjaro. Waartoe ben ik dán op aarde? Het voelde als een persoonlijke crisis om steeds opnieuw te voelen en weten dat dit het niet was. Maar wat dan wel?”

“Op een gegeven moment kwam ik in contact met Ines von Rosenstiel, een kinderarts. Zij is de grondlegger van de integratieve geneeskunde in Nederland en kreeg in oktober 2021 een koninklijke onderscheiding voor haar integratieve werk als dokter”. Ines inspireerde Simone om haar hart te volgen en haar werk voor ‘heel de mens’ voort te zetten en niet voor slechts een deel ervan.

Voor de stroom uit

Simone heeft naast haar passie voor geneeskunde ook een passie voor opleiden. Vóór ze met haar school startte gaf ze twaalfeneenhalf jaar les op de Vrije Universiteit aan artsen, co-assistenten en verpleegkundigen, onder anderen over medische ethiek en communicatievaardigheden. 

Met het oprichten van haar opleidingsinstituut moest Simone nog enkele extra dappere sprongen maken. “Ga ik echt doen wat ik het liefste wil en iets anders brengen dan de beperkte visie van de reguliere geneeskunde? Maar ook: durf ik echt te gaan staan vóór mijn eigen stroom: Integratieve geneeskunde?”. Het waren geen gemakkelijke vraagstukken. “Ik heb aardig wat weerstand ervaren in de begintijd. De Vereniging tegen Kwakzalverij wist me te vinden, omdat mijn leefstijlgeneeskunde- en mindfulness-aanbod in mijn praktijk niet met hun visie strookten.

Veel artsen die zich bij mijn school aansluiten, zijn gedreven om patiënten beter te maken, maar realiseren zich dat wanneer ze als regulier huisarts of medisch specialist werkzaam zijn hun patiënten niet kunnen brengen wat ze ooit hoopten toen ze de geneeskundeopleiding startten. Veel dokters en verpleegkundigen zijn ontevreden en ongelukkig, omdat ze in een ‘productiefabriek’ werken en omdat de protocollen vaak als een gevangenis voelen, waardoor ze niet langer kunnen handelen als een vrije professional”.  

Heel de mens

‘Heel de mens’ is een concept waarbij Simone niet de ziekte an sich beschouwt, maar de hele context van de patiënt inclusief zijn of haar klachten. De context is het familiesysteem waarin iemand opgroeide, de huidige gezinssituatie, leefstijl, de context waarin men werkt. Alle aspecten passeren de revue bij het ontrafelen van de oorzaak van de klachten. “Sinds 10 jaar ervaar ik meer vervulling dan ooit in mijn werk, waarin ik natuurgeneeskunde, wetenschappelijke reguliere kennis, ademwerk, mind-body interventies en traditionele wijsheid inzet voor het optimaliseren van het zelfhelend vermogen, zodat ‘heel de mens’ meer als zichzelf en fysiek, emotioneel en spiritueel fitter naar huis gaat. Mijn patiënten leren om zelf de regie te nemen doordat ik hen help hun zelfkennis te vergroten. Ze zijn gelijkwaardige gesprekspartners die hun leven en lichaam zelf het beste kennen. Ten diepste zijn ze zelf hun beste dokter en leer ik elke dag opnieuw zoveel van de mensen die ik ontmoet in mijn praktijk”.

Simone is een procesbegeleider voor patiënten en voor de deelnemers van haar nascholingen. Ze brengt hen dichter bij zichzelf, zodat ze zichzelf en meer ‘heel’ worden. In mijn boek noem ik dit de innerlijke weg naar heel-begaafdheid.

Authentieke geneeskunde en oorspronkelijke genezingskracht 

“Omdat ik een rationeel bètabrein heb én me ook qua kennis en ervaring heb mogen verdiepen in traditionele wijsheid, kan ik een brug zijn tussen de reguliere geneeskunde en de terugkeer naar de ‘oorspronkelijke geneeskunst’, waarbij zowel intellect als intuïtie samengaan en ervaringsleren tot een diepere ontwikkeling leidt. Uiteindelijk is leren door (zelf) te ervaren een diepere vorm van kennis/wijsheid dan het eindeloos boekenkennis tot je nemen”. Simone is helder. Dokter word je niet in de collegebanken, maar met een mix van kennis, ervaring, intuïtie en diepgaande gesprekken waarbij zingeving aan de orde is. “Voor de ene patiënt betekent een ziekte iets anders dan voor een andere patiënt en daarom begeleid en behandel ik mijn patiënten niet alleen vanuit medische kennis, maar ook vanuit hun eigen perspectief op het leven.

“Het is heerlijk om eerlijk en authentiek mijn vak te kunnen uitoefenen en niet, zoals veel andere artsen en verpleegkundigen verstrikt te raken aan een overdaad aan protocollen en administratie. Voor mij zijn mijn stappen bevrijdend geweest en ik zie dezelfde beweging meer en meer bij de deelnemers van onze opleidingen. Sommige van hen stappen uit de reguliere huisarts- of ziekenhuispraktijk en starten een holistische, integratieve praktijk, anderen gaan holistische geneeskunde toepassen in het reguliere veld.

Geloof, inzicht en invloed

Simones invloed reikt dus verder dan haar eigen praktijk. Ze inspireert anderen om ook terug te keren naar de oorspronkelijke intentie van geneeskunde: heel de mens. “Doordat ik zelf deze stappen heb gezet word ik regelmatig gezien als wegvoorbereider voor anderen met de zelfde missie”. Om deze stap te kunnen zetten, moet je soms financiële concessies doen, die zich echter dik terugbetalen in meer vervulling, werkplezier, balans en vertrouwen, dat je ervoor terug krijgt. Zelf ben ik ook een stuk gelukkiger als mens, omdat ik nu als arts vanuit mijn hart kan zijn en ik met veel meer ontspanning en echtheid mijn werk kan uitvoeren.

Onder veel (ook jonge) dokters ziet Simone al jaren een beweging naar meer integratieve geneeskunde. “De nieuwe generatie dokters lijkt op voorhand meer open te staan voor holistisch denken. Veel artsen maar ook andere zorgprofessionals starten op dit moment nieuwe initiatieven, waarbij holisme en integratieve geneeskunde deel uitmaken van hun werk. Van integrale moeder- en kindcentra, yoga in het ziekenhuis, integrale vrouwenpoli’s, psychiatrie- of dermatologiecentra tot bewustzijnspraktijken. Ik ben blij dat ik sommigen van hen kan samenbrengen via onze nascholingen. Daardoor draag ik bij aan de verspreiding van de olievlek van integratieve geneeskunde en aan de vitaliteit van zowel ‘patiënt’ als arts. Daar word ik blij van”.  

Ook voor de tweede keer heb ik genoten van de snelle geest van Simone Ardesch. Wat mij betreft is ze zowel een heel-begaafde arts áls leider van haar ‘Amsterdam School of Integratieve Medicine’, omdat ze patiënten en deelnemers van haar opleidingen dichter bij zichzelf en hun zelfhelend vermogen brengt, waarna ook zij meer ‘heel’ worden én ook heelheid gaan verspreiden.