Inspirerend voorbeeld 38. Jochem Bossenbroek "Ten diepste wil ik zelf nadenken, mezelf een beeld vormen en naar mijn eigen innerlijke stem luisteren"

Wanneer ik me voorbereid op dit interview, vallen me meteen onze overeenkomsten op, ondanks de verschillen, qua studieachtergrond en het werk dat we doen. Jochem Bossenbroek, oprichter en CEO van Verdify, maakt zich, net als ik, zorgen over de collectieve blinde reflex om symptomen van complexe -medische en maatschappelijke- vraagstukken te bestrijden, met quick fixes in plaats van de rootcause van het onderliggend lijden te onderzoeken, (h)erkennen en interventies te doen om het herstel- of acceptatieproces de ruimte te geven. Jochem spreekt en werkt vanuit een farmacologisch, microbiologisch en technologisch perspectief, dat in de kern nauw aansluit bij mijn eigen systemische gezichtspunt. Het leven is niet maakbaar, maar wanneer we ons her-inneren wie we zijn, dan kunnen we op een verantwoorde wijze dealen met het leven en de onvermijdelijke eindigheid ervan.  Gedurende ons interessante gesprek praten we over het (h)erkennen en afbouwen van patronen en systemen in de gezondheidszorg die piepen en kraken. We praten over vergezichten en het creëren van een gezonde voedingsbodem van (gelijk) waardigheid, individuele en collectieve verantwoordelijkheid. Jochem is innovator binnen de farma-, voedings- en leefstijlwereld ik ben zeer benieuwd wat hij ziet en doet. 

Jochem Bossenbroek studeerde Lifesciences & Technology en erna onder meer een MBA in Rotterdam. Hij was meteen na zijn afstuderen in 2009 medeoprichter van ttopstart, een startup die biomedische innovaties ondersteunt die het leven van patiënten kunnen verbeteren. Al tijdens zijn studiejaren werkte hij samen met topwetenschappers aan de VU/VUMC, waardoor zich vele deuren openden naar andere wetenschappers en innovators in Nederland en ver daarbuiten. “We startten ttopstart met z’n drieën. “Toen ik zeven jaar later vertrok en mijn aandelen verkocht, hadden we een team van 24 mensen met miljoenen omzet”.   

VOEDING EN GEZONDHEID 

Hij stopte op een hoogtepunt, omdat Jochem ervoer dat zijn persoonlijke missie en die van de organisatie die hij mede had opgezet niet langer op één lijn waren. “Het ging mij te veel over geld en te weinig over het duurzaam bevorderen van kwaliteit van leven. Ik wilde langer bij een innovatie betrokken zijn en niet voor korte tijd bij vele projecten tegelijkertijd”. Erna was hij ruim 2 jaar CEO van Bunyavax, een Nederlandse biotechbedrijf dat baanbrekende technologie ontwikkelt voor het genereren van vaccins tegen een reeks infectieziekten en kanker voor mensen en dieren. “Het was een boeiende tijd waarin ik met ‘topvirologen’ en medische wetenschappers van over de hele wereld samenwerkte. Maar ondanks deze enerverende wereld werd ik steeds meer in de richting van voeding en gezondheid getrokken”. 

Tijdens zijn werk als CEO zette hij op de achtergrond zijn nieuwe startup Verdify op waar hij vanaf 2020 fulltime mee verder ging. “Mijn sluimerende aandacht voor voedsel en leefstijl als preventieve en/of curatieve aanpak voor gezondheid en een gezonde samenleving is mede aangewakkerd door een acute glutenintolerantie die ik ontwikkelde tijdens een reis door Marokko. Dat zette mijn ideeën over de kwetsbaarheid van het leven en mijn gezondheid op scherp. Ik realiseerde dat ik mijn eigen gezondheid snel kon beïnvloeden met de juiste voeding en dat dit ook geldt voor de collectieve gezondheid van mensen én voor een duurzame regeneratieve relatie met de aarde”, zegt Jochem die inmiddels vader is van twee dochters van 4 en 7.

VAN OUDE NAAR NIEUWE BUSINESS 

Pionieren in een wereld waar de gevestigde orde aan de touwtjes trekt, is uitdagend. Met passie, vertrouwen en moed krijg je met veel meer moeite veel minder voor elkaar, maar Jochem heeft het ervoor over. “Innovaties die afwijken van de reguliere producten en processen in de farmaceutische industrie krijgen nauwelijks subsidie. Maximaal 5% gaat naar leefstijl- en voedingsinnovatie, de rest naar innovaties in farmacologisch geneesmiddelenonderzoek. Daar waar ik bij ttopstart heel veel subsidies binnen sleepte, hebben we nu een langere adem nodig. Innovaties in de breedte op het gebied van leefstijl en voeling wijken af van de reguliere processen, waarbij geneesmiddelen meestal worden ontwikkeld in academische ziekenhuizen, doorontwikkeld worden in kleinere farmaceutische organisaties en vervolgens gekocht door grotere (Big Farma)”. Onbekend, maakt onbemind. 

Jochem benadrukt het grote belang van de farmaceutische industrie, want zonder hen komen er geen nieuwe geneesmiddelen beschikbaar op de markt. Zeker voor ziekten, waarvoor nog geen goed middel beschikbaar is, is de farmaceutische industrie onontbeerlijk, geeft hij aan. Hij is echter een voorstander van een sector waar preventieve innovaties -die welvaartsziekten en infectieziekten kunnen voorkomen- een prominente rol inneemt. Voeding past echter nog niet in de reguliere vergoedingsstructuren. En nieuwe businessmodellen en compleet nieuwe innovaties passen nog niet binnen de bestaande diagnose behandelcombinaties. Het huidige zorgsysteem is er dus niet op ingericht om dit soort innovaties - ondanks hun potentieel - gemakkelijk te laten landen. Daardoor is het verdienmodel - zeker upfront - niet duidelijk. Daarom is er vooralsnog niet veel support of subsidie voor de ontwikkeling van dit soort innovaties”.

Het krachtenveld binnen de farmaceutische zorg is complex en verstrengeld. Jochem vervolgt zijn verhaal: “Bij het subsidiëren van medicijnonderzoeken hebben we o.m. te maken met nationale en Europese overheden, patiëntenverenigingen, wetenschappelijke instituten en allerlei subsidieverstrekkers zoals Cepi, die nauw samenwerkt met Gavi (Bill and Melinda Gates Foundation), de WHO en UNICEF, bijvoorbeeld als het gaat om wereldwijde vaccinatieprogramma’s. Nieuwe geneesmiddelen en preventieve mogelijkheden komen niet gemakkelijk tot bloei of überhaupt op de markt, wanneer één of meerdere stakeholders andere belangen heeft en ‘tegen’ is”. 

IMMUUNTHERAPIE 

Jochem kent deze wereld van binnenuit en heeft veel gezien en ervaren. “Ik wil begrijpen waarom goedbedoelende mensen en systemen soms het tegenovergestelde bereiken, dan wat ze beogen. Of zeggen dat ze beogen. Ik wil ook begrijpen wat wel werkt, omdat ik een enorme drive voel om hardnekkige patronen en structuren te doorbreken. Het is tijd om ruimte te maken voor gezonde voeding en preventieve zorg. Ik wil laten zien dat dat kan, ondanks de huidige verstrengelingen in de huidige systemen”. 

Een kenmerk van pioniers is dat ze een missie hebben en geloven in wat ze doen voor het grotere geheel. Dat geloof en de ambitie om het verschil te maken is groter dan het volgen van bestaande richtlijnen en structuren. “Als kind was ik al een kleine rebel. Ik nam niets zo maar aan, maar wilde zelf ontdekken hoe iets echt zat, om het te begrijpen. Waarom gebeurt er wat er gebeurt? Ik ging vaak mijn eigen weg en was vaak on(be)grijpbaar voor docenten en begeleiders tijdens mijn school- en studieloopbaan. Ten diepste wil ik zelf nadenken, mezelf een beeld vormen van wat er mijns inziens speelt. Ik luister liever naar mijn eigen innerlijke stem, dan dat ik die van een ander -zomaar- voor waar aanneem”. 

Dat gezegd hebbende legt Jochem aan me uit hoe volgens hem systemen bestaan uit fractalen, dat elke fractaal een (cel) systeem op zich is en dat elk systeem een immuunsysteem heeft. Mijn ogen lichten op, omdat ik niet vaak iemand hoor vertellen over herhalende patronen (fractalen) en over immuunsystemen van organisaties. In mijn werk (‘Healing Leaders’) ga ik ervan uit dat wanneer één leider zijn/haar innerlijke processen ordent met herstel, inzicht en overzicht, dat het een direct en indirect effect heeft op herstel en heling van het collectief. Kortom: iedereen is een fractaal en ieder maakt deel uit van talloze fractalen die onderling verbonden zijn. Jochem gebruikt, net als ik en Gareth Morgan in zijn boek Images of Organization (1986), ook de metafoor dat organisaties functioneren als organismen. Deze metafoor was in mijn boek ‘Heel de organisatie (2022) een belangrijk uitgangspunt voor het schrijven over ziekten van en remedies voor organisaties die hun zelfhelend vermogen willen aanwakkeren. Onderstaand een fragment over het versterken van het immuunsysteem van organisaties: 

Interne businesspartners hebben een voedende rol en fungeren als aanwijzers. Ze hebben een cruciale rol in het immuunsysteem van een organisatie, omdat ze voortdurend een ‘thermometer’ in het systeem zetten en wijzen op zwakke plekken of blinde vlekken van leiders en professionals.  In een vitale organisatie werken businesspartners onderling samen en hebben de functie om hun kennis van en inzichten over mensen, organisatieontwikkeling, marketing, financiën, communicatie, juridische en facilitaire zaken te delen en integreren. Kortom: businesspartners fungeren tezamen als bewakers en optimaliseren van het immuunsysteem van een organisatie. Ze houden de leiders en de beroepskrachten op de werkvloer scherp, die met de beschikbare informatie gemaakte keuzes kunnen voortzetten of bijstellen. Zo beschermen en vitaliseren ze de organisatie en dragen bij aan de robuustheid en veerkracht ervan. Uit: Heel de organisatie (2022). 

AARDE EN WORTELS 

Net als veel andere kinderen was Jochem als kind al een kleine wereldverbeteraar. “Ik wilde dokter worden en mensen genezen, omdat dokters mij ook beter hadden gemaakt, nadat ik langere tijd ziek was. Toen ik 3 jaar was, kreeg ik een hersenbloeding, waarna ik een paar weken verlamd was aan een zijde van mijn lichaam en opnieuw moest leren praten en lopen. Toen ik ouder werd, realiseerde ik me dat ik voor het studeren van geneeskunde geen geduld had. Ik vond biologie een ontzettend leuk vak op de middelbare school en besloot om zowel medisch technoloog als microbioloog te worden. In die studies kon ik mijn analytisch vermogen kwijt en mijn grote interesse voor hoe levende processen werken en hoe ze transformeren. De vraag ‘Hoe kun je levende systemen zodanig gebruiken dat ze kunnen worden ingezet voor de productie van geneesmiddelen’, boeide me toen al mateloos. Mijn passie voor het co-creëren van een wereld met betere medicijnen, hulpmiddelen en therapieën kon ik met deze studies vorm geven. Daar hoefde ik geen arts voor te worden”. 

VOORKOMEN IS EFFECTIEVER DAN GENEZEN 

“Met Verdify concentreren we ons op het ontwikkelen van software en concepten voor gepersonaliseerde voedselconcepten voor de consumentenmarkt, de business to businessmarkt en voor de gezondheidszorg. Onze missie is om mensen in  staat te stellen betere eetkeuzes te maken voor hun gezondheid en voor de gezondheid van de planeet. De platforms die we ontwikkelen maken dat de geboden voedingsinspiratie rekening houdt met de wens om duurzaam te eten en ook met leeftijd, bloeddruk, cholesterol, vitaminetekorten, allergieën, chronische ziekten, activiteitsniveau, smaakvoorkeuren, leefstijl etc., zodat ieder zijn of haar gepersonaliseerde recepten krijgt, maar ook menu’s in restaurants kan scannen. Wij gaan er vanuit dat betere voedingskeuzes -op grote schaal- noodzakelijk zijn voor het verlagen van de druk op de gezondheidszorg en de natuurlijk bronnen. De relatie tussen voeding en gezondheid is duidelijk en wetenschappelijk aangetoond. Een gezond voedingspatroon verkleint de kans op allerlei chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk en diabetes type 2. Er is grote financiële winst voor zorg- en samenleving te behalen door gezond te eten”. Jochems verhaal klinkt logisch. 

Tot slot is helder dat ook bij Jochem ‘het bloed kruipt waar het niet gaan kan’. Hij wil met zijn visie op de gezondheidszorg en gezond (samen)leven ook een ondersteunende bijdrage leveren aan klinische studies. Bijvoorbeeld naar de relatie tussen de ziekte van Crohn, prikkelbare-darmsyndroom, kanker, diabetes type 1 en 2, hypertensie, mentale gezondheid en ontstekingsziekten zoals reuma en MS en hun relatie met voeding. Wij kunnen de deelnemers aan zo’n studie bijvoorbeeld helpen om zich aan een aangepast dieet te houden door middel van gevarieerde recepten, waardoor ze langer een lagere dosis nodig hebben, langer mee kunnen doen in de samenleving en minder snel ernstig ziek worden of last krijgen van co-morbiditeit. Op deze manier doorbreken we de conventionele farmaceutische reflex met quick fixes binnen de gezondheidszorg”.

Marieke van Voorn is procesbegeleider van organisaties door naast leiders te staan die vastgeroeste patronen willen doorbreken, zodat 'heel de organisatie' herstelt en heelt. Haar eerste boek 'Heel de Organisatie, herstel het zelfhelend vermogen van de organisatie' is verkrijgbaar via haar website.  Mariekes tweede boek 'Heel de samenleving' over gezond bestuur in zorg en welzijn wordt op 23 november 2023 gepubliceerd.