Inspirerend voorbeeld 2. Herma Friedrichs "Ik ben geen doorsnee bestuurder"

“Ik ben geen doorsnee bestuurder”. Herma Fridrichs verontschuldigt zich enigszins, hoewel gedurende dit interview blijkt dat het maar goed is dat ze ouderenzorginstelling Blanckenborg op haar eigen authentieke manier bestuurt. Ze heeft deze organisatie binnen de eerste twee jaren van haar termijn tot een financieel gezonde organisatie gemaakt. Ook begeleide ze de organisatie door een reorganisatie en nu al twee jaar door de Coronacrisis. De ‘Blanckenborg’ is een algemeen zorgcentrum met verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg, thuiszorg en WMO-zorg en dienstverlening.

Herma Fridrichs is een heel-begaafde leider met heelkundige kwaliteiten. Ze is in staat om een lijdende organisatie in korte tijd weer vitaal en veerkrachtig te maken, in samenwerking met haar management-team en zelfbewuste professionals op de werkvloer. Effectieve leiders kunnen schakelen tussen holistisch inspireren en heelkundig ingrijpen. Dat, en het voortdurend bijschaven van hun koers, maakt ze handelingsbekwaam in verschillende situaties (Heel de Organisatie, 2022).

Openheid en vertrouwen

“Toen ik in 2013 in deze functie begon, stonden we in het rood. Er was geen geld voor een interim bestuurder en daarom werd mij, destijds adjunct directeur,  door de Raad van Toezicht gevraagd het stokje tijdelijk over te nemen”.

“Hoewel ik even getwijfeld heb of ik bestuurder wilde worden, had ik een rotsvast vertrouwen in de organisatie. Ik voelde dat we er samen bovenop zouden komen”. Het eerste wat Herma deed is een nieuw managementteam samenstellen met mensen die ze al kende en waar ze vertrouwen in had. Aan iedere betrokkene gaf ze openheid van zaken. “Het gehele personeel wist vanaf dat moment hoe we ervoor stonden en dat we alle zeilen moesten bijzetten om de organisatie weer financieel gezond te maken”.

Ook met externe stakeholders speelde ze open kaart, omdat er diverse relaties hersteld moesten worden. Het vertrouwen groeide gaande weg, zowel in de organisatie als met externe partijen, misschien wel omdat Herma Fridrichs “wars is van politiek spel”. Transparantie is haar natuurlijke manier van  communiceren. Daarnaast is er hier voor iedereen ruimte voor het ‘even niet weten’ of het herstellen van zaken die niet goed gegaan zijn.

Verantwoordelijkheid en manifestatie

“Er wordt mij wel eens verweten dat ik niet zakelijk ben, maar zelf denk ik daar anders over. Blanckenborg floreert financieel juist doordat we een warme uitstraling hebben. Niet alleen ik, maar ook het MT en de medewerkers hebben in de eerste jaren twee stappen extra moeten én willen zetten om de kwaliteit te verbeteren met minder financiële middelen. Scholing deed men bijvoorbeeld in de eigen tijd, zodat de bewoners geen ‘last’ ondervonden van onze inhaalslag.   

“Als bestuurder van een standalone zorginstelling moet ik van alle markten thuis zijn, omdat ik nauwelijks stafmedewerkers heb. Ik ben tegelijkertijd een generalist en een specialist. Het is hard werken, maar met een scherp oog voor onze missie, maak ik vrij gemakkelijk beslissingen. “Wat heeft de bewoner er aan?” is de vraag die bij elk besluit meespeelt. Mijn insteek zorgt nog wel eens voor discussies met controlerende instanties. “Voor mij is het belangrijk dat regels en procedures werkbaar zijn voor de medewerkers en dat alles wat we doen bijdraagt aan het welzijn van de bewoners”.

Herma vertelt over de regelgeving waar zorginstellingen mee te maken krijgen. “Ook wanneer verpleegkundigen BIG-geregistreerd zijn en (dus) beroepsmatig geheimhoudingsplicht hebben, mogen ze van de AVG sommige delen van dossiers niet inzien. Dat maakt hun werk praktisch onwerkbaar met gevolgen voor de kwaliteit van zorg. In dergelijke gevallen besluiten wij als MT dat verpleegkundigen in staat gesteld moeten worden hun werk met professionele verantwoordelijkheid te doen”. Herma is van oorsprong verpleegkundige en weet waarover ze praat.  

Haar werk bestaat voor een groot deel uit verantwoording afleggen aan externe toezichthoudende instanties, bijvoorbeeld de HKZ. “Het certificeringstraject voor een HKZ-keurmerk heeft de Blanckenborg een aantal kwaliteitsslagen opgeleverd, maar het kost ook ontzettend en soms onnodig veel tijd. Tijd die af gaat van de aandacht die we aan onze medewerkers en bewoners hadden kunnen geven. Soms voelt de beoordelingscyclus als een never ending story, want het is nooit af, ondanks een structureel hoge tevredenheid van bewoners en mantelzorgers". 

Aandacht voor de missie

Door Corona hebben we ons in het begin bijna volledig kunnen richten op onze missie “een warm thuis omgeven met specialistische zorg, welzijn, veiligheid en geborgenheid”. Hoe verdrietig ook, was dit ook een tijd van saamhorigheid waarbij we met vereende krachten de basis op orde hadden: zorgen, eten en aandacht voor de bewoners stond op één. Naast sturender en meer protocollair management, hebben we de administratieve lasten in deze periode sterk verminderd. “Het team van de Blanckenborg bleek opnieuw zeer veerkrachtig, zoals wel vaker in een crisisperiode. Dan worden we daadkrachtiger dan anders”.

Het is helder dat het team collectief de missie van de organisatie voor ogen heeft. “Medewerkers zijn er goed van doordrongen dat wij werken waar bewoners wonen en dat onze bewoners niet bij ons op het werk wonen”. Klare taal, die iedereen begrijpt. Al jaren voert het lijnmanagement regelmatig “broodje mét gesprekken”. Dat is zeer waardevol, omdat we als bestuur en management een korte lijn hebben met onze behandelaars, helpenden, vrijwilligers, mantelzorgers, verzorgenden, facilitaire medewerkers en verpleegkundigen. Zo komen we erachter wat ze zien, wat ze anders willen en wat ze nodig hebben om hun werk beter te kunnen doen. Op dergelijke momenten besteden we ook aandacht aan het van tafel vegen van informele ongeschreven regels die niet nodig zijn. Ook met bewoners, cliënten en de Cliëntenraad zijn we regelmatig in gesprek. We zetten ‘klantreizen’ op; frequente gesprekken over onderwerpen die ertoe doen.  

Waarachtigheid en gelijkwaardigheid 

“Mijn moeder had een rotsvast vertrouwen in mij en was allergisch voor autoriteit. Van mijn moeder kreeg ik het motto mee om altijd bij mijn gevoel te blijven, want dat liegt nooit”. Naast waarachtigheid kreeg ze ook haar moeders beginselen van gelijkwaardigheid mee: de één is niet meer dan de ander.

Herma rolde per toeval de zorgsector in. Na haar Vwo-diploma solliciteerde ze via het uitzendbureau naar een -liefst  administratief of huishoudelijk- vakantiebaantje. Ze werd echter als helpende naar een verzorgingshuis gestuurd, omdat ze was verwisseld met een andere kandidaat. Dat bleek op de eerste werkdag, toen ze merkte dat niet alleen haar leidinggevende verbaast was met deze ‘uitzending’. Herma bleef echter en raakte gepassioneerd voor de zorg en veranderde haar studiekeuze naar HBO-V ondanks een bêta vakkenpakket.

Eigen wijs leiderschap

In 2017 werden we door de het zorgkantoor benaderd om een versnelde transitie te maken van verzorgingshuis naar verpleeghuis. Het betekende veel voor de gehele organisatie, maar we zijn er weer vol voor gegaan. We groeiden in korte tijd van 160 naar 320 medewerkers en hadden dus letterlijk meer ruimte nodig. De inkoopafdeling maakte een ontwikkeling door, omdat er veel meer en specialistischer hulpmiddelen ingekocht moest worden. De keuken begon aan een plan om zichzelf terug te verdienen door zowel intra- als extramuraal maaltijden aan te gaan bieden. Ook het team van (para-) medische behandelaars moest worden uitgebreid en verdergaand geprofessionaliseerd evenals de dagbesteding, omdat de toegenomen zorgzwaarte van bewoners de nodige aanpassingen vereiste.  

“Ik ben meer een faciliterende leider die de managers en professionals veel ruimte geeft om zelf initiatief te nemen, ook al ben ik ook niet bang om knopen door te hakken. Tegen het personeel zeg ik vaak: ”Als jij vindt dat het nodig is voor de bewoners, dan doe je het gewoon”. Er is bij de Blanckenborg veel ruimte voor eigen wijsheid en persoonlijke initiatieven. Mocht het niet goed uitpakken, dan pakt men het de volgende keer anders op. “Niemand wordt hier afgerekend op een idee, dat minder goed uitpakt”.

Heel begaafd

Herma Fridrichs is een lichtend voorbeeld van een heel-begaafde leider met ook heelkundige managementvaardigheden. Met andere woorden: Ze is authentiek en vaart op haar morele kompas, innerlijke wijsheid en handelt ernaar. Walking-her-talk is ze in staat om een hele organisatie te inspireren en motiveren om de essentie van de Blanckenborg centraal te stellen.

Dat maakt een organisatie veerkrachtig en wendbaar en klaar voor wat zich inmiddels al ontvouwt in het continu veranderende zorglandschap. Voor de Blanckenborg is er wellicht een rol als expertisecentrum en zorgspil in de regio weggelegd, omdat het hoofd, het hart en de essentie van de Blanckenborg samenvallen met haar missie om “een warm thuis omgeven met specialistische zorg, welzijn, veiligheid en geborgenheid” aan kwetsbare ouderen te bieden.

Heel de organisatie

Lees meer over heel-begaafd leiderschap en het ontwikkelen van een veerkrachtige organisatie in het boek ‘Heel de Organisatie. Herstel het zelfhelende vermogen van de organisatie’ dat op 20 januari 2022 verkrijgbaar is. Het boek is nu al te bestellen via www.eenhelderezaak.nl. Download daar nu alvast de gratis Amuse, een samenvatting van het eerste Hoofdstuk dat inzicht geeft in de innerlijke ontwikkeling die voorafgaat aan heel-begaafdheid.